حمید میرمعینی/ صحبتهای روزهای گذشته وزیر اقتصاد درباره تداوم حمایت دولت از بازار بورس و پیشنهاد به سهامداران مبنی بر نگاه میان مدت و بلندمدت به بازار سرمایه میتواند جنبههای مثبتی داشته باشد.
از سویی صحبت از نگاه ویژه دولت به این بازار میتواند بخشی از نگرانیهای روزهای گذشته را کاهش دهد و از سوی دیگر، در این تردیدی وجود ندارد که نگاه به بورس باید بلندمدت باشد و اگر در نگاه سهامداران این تلقی به وجود آمده که سود در کوتاهمدت به دست میآید با واقعیتها سازگار نیست. با این وجود اما مشکلات ساختاری که بورس ایران با آن مواجه است، میزان تاثیرگذاری این صحبتها را با تردید مواجه میکند. از سویی برخلاف عملکرد بسیاری از بورسهای جهانی، نحوه عملکرد این بازار در ایران چندان روشن نیست. از سویی ارتباط بازار بورس با واقعیتهای اقتصادی باید مشخص باشد. با توجه به اینکه زیرساختهای لازم برای تامین مالی شرکتها در بورس ایران فراهم نشده، مشخص نیست که افزایش شاخص به چه شکل میتواند بر رشد اقتصادی ایران تاثیر مثبت بگذارد و از این رو با وجود این رشد، کارایی آن معلوم نیست. وقتی زیرساختهای لازم برای انتقال این نقدینگی وجود داشته باشد، صحبت از برنامه بلندمدت درباره بورس منطقی است و سهامدار نیز از دولت میپذیرد که وقتی میگوییم در ماههای آینده بورس سود ده خواهد بود و باید به آن بلندمدت نگاه کرد، باید در عرصه واقعی برنامه خود برای آینده را مشخص کرده باشیم.
برای روشن شدن بحث میتوان یک مثال زد. فرض کنید فردی شما را به یک سفر دعوت کرده اما وسیله نقلیه تدارک دیده شده، مربوط به 50 سال قبل است و مشکلات فنی و ایمنی فراوانی دارد و مسیر سنگلاخ و خطرناک خواهد بود. چه قدر احتمال دارد با این دعوت موافقت کنید؟ ماجرا در بورس ایران نیز اینچنین است. وقتی زیرساختها فراهم نیست و مشخص نیست بورس قرار است در آینده چه نقشی ایفا کند، این توصیه که در انتظار آینده باشید با تردید مواجه میشود. از سوی دیگر باید به این سوال نیز پاسخ داد که رشد عجیب و پرسرعت بورس در هفتههای گذشته به چه دلیل رخ داده؟ به نظر میرسد بیش از آنکه این اتفاق مربوط به اصلاحات اقتصادی و پیشبرد اهداف باشد، تورم در آن اثرگذار بوده است. مانند آنچه در سالهای گذشته در بازار مسکن و خودرو رخ داد، بورس هم رشد کرده و باید در تحلیل شرایط نقش تورم و بالا رفتن قیمتها را نیز در نظر داشت. سرمایه باهوش به دنبال بازاری است که بیشترین سود را بدهد و اگر امروز این سرمایه به بورس رسیده به دلیل سود ماههای گذشته بوده است. از این رو اگر دولت میخواهد، نگاه سرمایهداران به بازار بلندمدت باشد، باید اصلاحات ساختاری را در بازار کلید زده و تحول را به صورت قطعی نشان دهد، در غیر این صورت احتمال آنکه باز هم سرمایه در بازارهای مختلف جابهجا شود، وجود دارد.