سازندگان باج‌افزار، کاربران خانگی، کسب‌وکارها و نهادهای دولتی را مورد هجوم قرار می‌دهند و دلیل این هجوم می‌تواند عدم پشتیبان‌گیری داده‌ها، کمبود دانش امنیتی آنلاین، به‌روز نکردن نرم‌افزارها در کابران خانگی، آسیب‌پذیری سیستم‌های کامپیوتری در کسب‌وکارها و مدیریت پایگاه‌های اطلاعاتی عظیم شخصی و محرمانه توسط نهادهای دولتی باشد.
باج‌افزار یک نوع نرم‌افزار مخرب (بدافزار) است که تمام داده‌ها را برروی رایانه یا دستگاه تلفن همراه رمزگذاری کرده و دسترسی مالک آنها را به این داده‌ها مسدود می‌کند. هنگامی که این آلوگی اتفاق می‌افتد، قربانی پیامی دریافت می‌کند که در آن دستورالعمل‌های چگونگی پرداخت باج (معمولا در بیت‌کوین‌ها) ارائه شده است. فرآیند اخاذی اغلب شامل محدودیت زمانی برای پرداخت می‌شود. پرداخت جریمه هم باید کلید رمزگشایی را به قربانی بدهد اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این اتفاق بیفتد.
دو نوع باج‌افزار رایج وجود دارد؛ باج‌افزار رمزگذاری که شامل الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته است. این برنامه برای مسدود کردن فایل‌های سیستم و تقاضای باج است و برای دسترسی قربانی به آنها، کلیدی وجود دارد که می‌تواند محتوای مسدود شده را رمزگشایی کند.
نوع دیگر باج‌افزار مسدودکننده است که قربانی را به وسیله سیستم عامل مسدود می‌کند و امکان دسترسی به دسک‌تاپ و هر برنامه یا فایلی را غیرممکن می‌سازد. پرونده‌ها در این مورد رمزگذاری نمی‌شوند، اما مهاجمان باز هم برای کامپیوتر آلوده باج‌گیری می‌کنند.
باج‌افزار دارای برخی ویژگی‌های کلیدی است که آن را از دیگر نرم‌افزارهای مخرب مجزا می‌کند؛ از ویژگی‌های آن رمزگذاری غیرقابل شکست است. بدان معنی که شما نمی‌توانید فایل‌ها را خودتان رمزگشایی کنید. باج‌افزار می‌تواند انواع فایل‌ها، از اسناد تا تصاویر، فایل‌های صوتی و سایر مواردی که ممکن است روی رایانه باشد، رمزگذاری کند.
همچنین باج‌افزار می‌تواند نام فایل‌ها را رمزگذاری کند، بنابراین نمی‌توان فهمید کدام اطلاعات تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. این یکی از ترفندهای مهندسی اجتماعی است که برای جلب توجه و قربانی کردن قربانیان برای پرداخت باج استفاده می‌شود.
باج افزار یک افزونه متفاوت به فایل‌ها اضافه خواهد کرد و گاهی اوقات یک نوع خاصی از آسیب، باج‌افزار را سیگنال می‌کند. باج‌افزار تصویر یا پیامی را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده رمزگذاری شدن اطلاعات شما هست و برای بازگرداندن آنها مبلغ خاصی را از شما درخواست می‌کند همچنین درخواست پرداخت در بیت‌کوین را می‌دهد، زیرا این رمزگذاری نمی‌تواند توسط محققان امنیتی سایبری یا سازمان‌های قانونی انجام می‌شود.
معمولا این باج‌گیری‌ها محدودیت زمانی دارند تا سطح دیگری از محدودیت‌ها برای این طرح اخاذی، اضافه شود. معمولا گذشت از زمان سررسید به معنای افزایش باج است، اما این می‌تواند بدین معنا باشد که اطلاعات ناقص شده یا برای همیشه از بین رفته است.
