چگونه شرکت‌ها و اپلیکیشن‌هایی با میلیون‌ها نفر کاربر و صدها نفر کارمند و برنامه‌نویس هنوز روش مشخصی برای درآمدزایی ندارند یا حداقل مدل درآمدزایی آنها از بیرون چندان مشخص نیست؟
این پرسشی کلیدی است که افراد متخصص تا افراد عادی می‌پرسند آبونمان، تبلیغات، استیکر و آنالیز بیگ دیتا، از جمله مهم‌ترین شیوه‌های درآمدزایی در این اپلیکیشن‌هاست؛ با این حال استراتژی‌های خروج (EXIT) که اصطلاحاً برای به پول تبدیل کردن یک کسب‌وکار به کار می‌رود نیز در این شرکت‌ها مشابه سایر شرکت‌هاست.
فیس‌بوک
شبکه اجتماعی فیس‌بوک را سخت بتوان پیام‌رسان دانست چراکه این شرکت عملاً یک شبکه اجتماعی بزرگ است با این حال فیس‌بوک هم خود پیام‌رسان دارد هم طی سال‌های اخیر نیز نشان داده به بازار پیام‌رسان‌ها بسیار علاقه‌مند است. ب
ه گزارش دنیای اقتصاد جذب 1200 کاربر در 24 ساعت نخست راه‌اندازی فیس‌بوک، نشان می‌داد این شبکه اجتماعی محبوب آینده‌ای درخشان دارد. اگرچه در همان سال‌های نخست شکل‌گیری این شبکه، مارک زاکربرگ پیشنهاد خرید یاهو و گوگل را رد کرد، اما مایکروسافت توانست ۶/ ۱درصد سهام این وبگاه به‌همراه حق ویژه تبلیغ در آن را به قیمت ۲۵۰ هزار دلار بخرد. در نهایت، سهام فیس‌بوک برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ با‌ورود به بازار نزدیک عرضه عمومی شد.
اکنون که فیس‌بوک به محبوب‌ترین شبکه اجتماعی در جهان تبدیل شده، ارزش برند آن در سال گذشته نزدیک به ۶۲ میلیارد دلار بود.همان‌طور که آمار سایت statista نشان می‌دهد بخش عمده این درآمد در حوزه تبلیغات است. این شبکه اجتماعی با میزان اطلاعاتی که از کاربرانش جمع‌آوری می‌کند، فضای تبلیغاتی خوبی فراهم کرده است. مدل کسب و کار فیس‌بوک به شدت روی تبلیغات متکی است به‌طوری‌که اکثر درآمد شبکه اجتماعی از تبلیغات است.در سال ۲۰۱۵، حدود ۹۵ درصد از درآمد جهانی فیس‌بوک از تبلیغات به‌دست آمد و تنها ۵ درصد از درآمد حاصل از سایر بخش‌ها مانند هدیه، پرداخت بازی‌های روی پلت‌فرم فیس‌بوک، پست‌های تبلیغاتی کاربران و تجارت الکترونیک که اخیراً فیس‌بوک آن را آغاز کرده بود.
اینستاگرام
شبکه اجتماعی اینستاگرام، پیام‌رسان رایگانی است که امکان به اشتراک‌گذاری عکس و ویدئو همزمان در دیگر شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توئیتر، تامبلر و فلیکر همرسانی را فراهم می‌کند. نسخه نخستین اینستاگرام در اکتبر ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد. این سرویس به سرعت محبوبیت کسب کرد و به بیش از۱۰۰میلیون کاربر تا آوریل ۲۰۱۲ و ۶۰۰میلیون کاربر تا پایان سال ۲۰۱۶ رسید. در واقع، امروزه به یکی از مهم‌ترین کانال‌های ارتباطی افراد معروف با طرفدارانشان تبدیل شده است. در ایران نیز پس از تلگرام، محبوب‌ترین شبکه اجتماعی بین کاربران بوده که به یکی از کانال‌های راه‌اندازی تبدیل شده است.هنگامی که فیس‌بوک این برنامه را در آوریل ۲۰۱۲ به ارزش حدود یک میلیارد دلار خرید، اینستاگرام تا اواخر سال ۲۰۱۳ درآمدی نداشت و از این حیث مورد انتقاد تحلیلگران قرار گرفت؛ اما تا دسامبر ۲۰۱۴، به گفته تحلیلگران سیتی‌گروپ، اینستاگرام ۳۵ میلیارد دلار ارزش داشت. مدل درآمد اینستاگرام هنوز به فیس‌بوک متصل است و تمام پول از طریق تبلیغات تولید می‌شود.اینستاگرام در اکتبر ۲۰۱۳ تبلیغات را به پلت‌فرمش اضافه کرد و سپس با افزودن قابلیت دایرکت، امکان مستقیم عکس برای افراد خاص را ایجاد کرد. ارسال استوری زنده تا ۲۴ ساعت و ارتقای قابلیت‌های آن از راه دیگر امکان تبلیغات بیشتر در فضای اینستاگرام است. پست‌های حمایتی و تبلیغات گردشی(اینستاگرام به تبلیغ‌کنندگان اجازه می‌دهد یک پست را از طریق گروهی از تصاویر به اشتراک بگذارند) از‌دیگر اجزای منابع درآمدی این اپلیکیشن است.
توئیتر
یکی دیگر از پیام‌رسان‌های محبوب امروزی، توئیتر است که به کاربران اجازه می‌دهد تا ۲۸۰حرف، پیام متنی(توئیت) را ارسال کنند. در توئیتر افزون برفرستادن نوشتار می‌توان فیلم، عکس و صوت نیز فرستاد. توئیتر در سال ۲۰۰۶ از سوی جک دورسی ایجاد شده و آغاز به کار کرد. یکی از ویژگی‌های توئیتر محدود بودن به تایپ تنها ۲۸۰ کاراکتر است. این ویژگی به قدری نو بود که به سرعت در بین کاربران اینترنت به محبوبیت رسید. این شبکه در ۳ ماهه دوم سال ۲۰۱۷ میلادی حدود ۳۲۶ میلیون کاربرداشته و در هر یک ساعت ۶۹میلیون ویدئو از طرف کاربران روی توئیتر آپلود می‌شده است. البته این شبکه اجتماعی در ایران فیلتر است. توئیتر حدود ۸۵درصد درآمدش را از تبلیغات به دست می‌آورد. درآمد تبلیغاتی توییتر در سه ماهه دوم سال گذشته، ۵۰۳میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۶ چهار درصد کاهش داشت. توئیتر از توئیت‌های تبلیغاتی، حساب‌های تبلیغاتی و ترند تبلیغاتی استفاده می‌کند.این شرکت توئیت تبلیغاتی را به بازاریابان می‌فروشد، سپس در فیدهای توئیتر کاربران ظاهر می‌شود. این شرکت با استفاده از یک الگوریتم، فرصت‌های تبلیغات متناسب را ایجاد می‌کند تا مطمئن شود توییت‌های تبلیغاتی آن را به زمان بندی‌های کاربران مناسب می‌رسانند. با وجود درآمد تبلیغاتی، درآمد توییتر از طریق صدور مجوز پول ۲۲درصد افزایش یافته است. توئیتر چهار شرکت زیرمجموعه دارد که آنها به تمامی توئیت‌ها دسترسی مستقیم دارند. هر شرکت الگوریتمی برای داده کاوی را توسعه داده است که میزان پاسخ مصرف‌کننده به همه چیز اعم از برندها، فیلم‌ها و غیره را اندازه‌گیری می‌کند.
تلگرام
تلگرام شناخته‌شده‌ترین و محبوب‌ترین پیام‌رسان فوری بین کاربران ایرانی است؛ به‌طوری‌که با وجود اینکه این اپلیکیشن طرفدار قابل توجهی در جهان ندارد، نصف جمعیت ایران از کاربران آن هستند. تلگرام نه تنها وسیله ارتباطی برای ایرانیان بود، بلکه‌قابلیت آن باعث شده بود بسترساز بیش از حدود 9هزار کسب‌وکار رسمی شود. با این حال، این اپلیکیشن نزدیک به 10روز است که از دسترس کاربران ایرانی خارج شده است. تلگرام در سال 2013 تأسیس شد که علاوه بر امکان ارسال پیام متنی، صوتی، تصویری، فایل‌های کامپیوتری، برقراری تماس، قابلیت‌های ایجاد گروه، کانال و راه‌اندازی روبات را دارد که همین امر آن را تا‌حدودی از رقبای خود متمایز می‌کند. در مارس ۲۰۱۴، این برنامه ۳۵ میلیون کاربر ماهانه و ۱۵ میلیون کاربر روزانه داشت و ۸ میلیارد پیام در ماه ایجاد کرد.
این رقم در سال ۲۰۱۵، به ۶۲میلیون کاربر فعال و ۱۲میلیارد پیام در ماه رسید. در سپتامبر سال ۲۰۱۵، سامسونگ برنامه Socializer Messenger خود را روی تلگرام، یک پروژه منبع باز برای توسعه دهندگان، تأسیس کرد. همچنین پس از ممنوعیت واتس‌اپ در برزیل در دسامبر ۲۰۱۵، ۵/ ۱میلیون کاربر تلگرام را دانلود کردند. همه این اتفاقات در حالی بوده که تاکنون هیچ‌گونه خدمات پولی روی این اپلیکیشن تعریف نشده و به‌طور کامل رایگان بوده و مدل درآمد آن در حال حاضر بر اساس کمک‌های مالی است.
به گفته مدیرعامل تلگرام، این برنامه یک پروژه غیر‌تجاری است. این در حالی بوده که تلگرام مدعی شده اطلاعات کاربران را جمع‌آوری نمی‌کند. پاول دوروف اخیراً گفته بود که از سیلیکون ولی خریدارانی به او پیشنهاد ۳ تا ۵ میلیارد دلار را برای تلگرام داده‌اند؛ اما وی حاضر به فروش آن نیست و فعلاً هزینه‌های آن با سخاوت مردم به‌صورت کمک‌های بلاعوض تأمین می‌شود. به گفته دوروف، فعلاً تلگرام به اندازه کافی پول دارد و اگر نیاز به پول داشته باشد آن را اعلام می‌کند.
