رفراندوم سرنوشت‌ساز قانون اساسی ایتالیا

به گزارش افق تازه، به نقل از خبرگزاری رویترز، ماتئو رنتزی، نخست‌وزیر ایتالیا وعده داده است اگر پاسخ مردم در همه‌پرسی امروز قانون اساسی کشورش "آری" باشد، ایتالیا قوی‌ترین کشور اروپا خواهد شد. او که به دنبال محدود کردن اختیارات سنای کشورش است، وعده داده که در صورت شکست هم استعفا می‌دهد. بازارهای مالی و سیاستمداران اروپا نگرانند که پیروزی کمپین "خیر" بی‌ثباتی سیاسی را تحریک کرده، آشوب‌ها را مجددا به بانک‌های لطمه‌دیده ایتالیا بازگرداند و منطقه یورو را به سمت بحران تازه‌ای سوق دهد.

حوزه‌های رای‌گیری از ساعت هفت صبح به وقت محلی باز شدند. حدود ۵۱ میلیون ایتالیایی واجد شرایط رای دادن هستند. اگر نتایج نزدیک هم نباشد، پیروز رفراندوم حدود یک صبح به وقت محلی (۰۰:۰۰ GMT) مشخص می‌شود و اگر رقابت بسیار نزدیک باشد، باید منتظر تکمیل شمارش آرا ماند که حدودا بین دو یا سه صبح فردا (دوشنبه) به وقت محلی می‌شود.

با توجه به اینکه احزاب اپوزیسیون علیه اصلاحات صف کشیده‌اند، پیروزی رنتزی می‌توان شگفت‌آور باشد و یک پیروزی شخصی برای جوان‌ترین نخست‌وزیر ایتالیا قلمداد شود. با این حال تمامی نظرسنجی‌های پیش از رفراندوم نشان می‌دهد که کمپین "خیر" پیروز می‌شود.

انتظار می‌رود میزان مشارکت مردمی بین ۵۰ تا ۶۰ درصد باشد. تحلیلگران هم معتقدند که هر چقدر میزان مشارکت پایین باشد، می‌تواند به نفع رنتزی تمام شود. مشارکت بالاتر از ۶۰ درصد می‌تواند نتیجه را غیر قابل پیش‌بینی‌تر کند.

نتایج نظرسنجی‌های پس از رفراندوم هم به محض پایان رای‌گیری اعلام می‌شود و شمارش از ۱۱ شب به وقت محلی آغاز می‌شود.

ماتئو رنتزی که در کمپین "آری" فعالیت داشت، می‌خواهد تا روند حکومتداری را آسان‌تر کند. این اصلاحات قدرت سنا را می‌گیرد و بدان معناست که قوانین تنها نیاز به تایید در پارلمان دارند. طبق سیستم کنونی، قوانین برای تصویب نیازمند تایید سنا و پارلمان ایتالیا هستند. اگر کمپین "خیر" پیروز شود، یعنی روند گسترده و طولانی نظارت کنونی همچنان پا بر جای می‌ماند.

اگر رفراندوم تایید شود و اکثر مردم در رای‌گیری به آن "آری" بگویند، انتظار می‌رود رنتزی در مقام نخست‌وزیری ایتالیا باقی بماند، سیستم رای‌گیری اصلاح شود و انتخابات پارلمانی در سه ماهه دوم یا سوم سال ۲۰۱۷ برگزار شود.

اما درصورتی که رفراندوم شکست بخورد، رنتزی احتمالا کناره‌گیری خواهد کرد، سیستم رای‌گیری به گونه‌ای اصلاح می‌شود که از تشکیل پارلمان معلق جلوگیری شود، انتخابات زودهنگام سه ماهه دوم یا سوم ۲۰۱۷ برگزار می‌شود و در روزهای پس از رفراندوم، روند معاملات سیر نزولی پیدا می‌کند. جنبش اپوزیسیون "پنج ستاره" از حامیان کمپین "خیر" است و اگر قرار باشد رفراندوم با اختلاف چشمگیری به نفع مخالفان تمام شود، آنگاه این حزب شانس بالایی برای کسب آرای مردمی در انتخابات آتی به دست می‌آورد.

این اصلاحات، یک سوم قانون اساسی را شامل می‌شود. پارلمان ایتالیا این تغییرات را با تغییرات اندکی تایید کرد و به همین دلیل نیازمند آن است تا در رفراندوم هم تایید شود.

طبق سیستم کنونی که بر اساس قانون اساسی سال ۱۹۴۸ بنا نهاده شده، دو مجلس با نمایندگانی که مستقیما انتخاب می‌شوند، وجود دارد؛ سنا و پارلمان. هر دو مجلس اختیاراتی برابر دارند و هر دو مجلس باید روی یک قانون پیش از تصویب، اتفاق‌نظر داشته باشند. معنای آن به عبارت ساده‌تر آن است که تصویب یک قانون مدت زمان مدیدی طول می‌کشد. به عنوان مثال، قانون اعطای حق برابر به کودکانی که خارج از چارچوب ازدواج رسمی متولد شدند، حدود ۱۳۰۰ روز طول کشید.

طبق اطلاحات، سنا کل اختیاراتش را از دست می‌دهد، تعداد سناتورها از ۳۱۵ تن به ۱۰۰ تن کاهش می‌یابد و مابقی سناتورها هم دیگر به صورت مستقیم انتخاب نمی‌شوند. در عوض، ۱۰۰ سناتور به دست دست مجمع‌های منطقه‌ای انتخاب می‌شوند و برخی از شهردارها هم به عنوان سناتور خدمت می‌کنند.

در اروپا از سیاست رنتزی انتقاد می‌شود. او از سویی همه‌پرسی را به پاسخ ساده "بلی" یا "خیر" خلاصه کرد و از سوی دیگر به آن جنبه شخصی داد. به این ترتیب او در عمل راه را به روی پوپولیست‌های راستگرا باز کرد. صاحب‌نظران عقیده دارند که رنتزی به جای درس‌گیری از اشتباه دیوید کامرون در بریتانیا، درست همان خطا را تکرار کرد. یعنی تمام مخالفان با خود و سیاست حزب خود را به اردوی معترضان به اتحادیه اروپا هدایت کرد.